Oncologie en fysiotherapie
Fysiotherapie bij oncologie-patiënten richt zich specifiek op bewegingsproblemen als gevolg van kanker. Deze problemen kunnen het gevolg zijn van de ziekte zelf of van de medische behandelingen. Het klachtenpatroon kan zich uiten in:
- verminderde beweeglijkheid van gewrichten
- verminderde spierkracht
- vermoeidheid
- conditieverlies
- spanningsklachten
- pijn
- stug littekenweefsel
- huidveranderingen
- lymfoedeem
Fysiotherapie kan worden ingezet in alle fasen van de ziekte
In de curatieve fase is alles gericht op het bestrijden van de kanker. De behandeling richt zich op de specifieke hulpvraag indien aanwezig. Tevens is door meerdere wetenschappelijke onderzoeken gebleken dat training tijdens de medische behandeling van kanker, zoals chemotherapie, verval van spierkracht en uithoudingsvermogen tegengaat. Het lijkt er ook op dat negatieve bijwerkingen op lange termijn, zoals vermoeidheid, minder kans krijgen door vroegtijdige training. Daarom is het zinvol om ook tijdens de medische behandelingen, voor zover mogelijk, gedoseerd en verantwoord te trainen. De diversiteit in bijwerkingen van de chemotherapie maken deskundige begeleiding in deze fase van de behandeling noodzakelijk. Het trainingsprogramma wordt voortdurend aangepast aan uw niveau van fitheid in deze behandelfase.
Tevens kunnen we met een speciale tape-techniek de misselijkheid, die kan optreden bij behandeling met chemotherapie, te verminderen.
In de herstelfase gaat het om het herwinnen van (bewegings-) functies, kwaliteit van leven en het herwinnen van controle. De fysiotherapeut kan bijvoorbeeld helpen met een trainingsprogramma en adviezen bij het hervatten van sport en werk.
Als de patiënt na een succesvolle behandeling van de kanker genezen is verklaard, zijn er soms wel blijvende gevolgen zoals bewegingsproblemen of vermoeidheid. Goede nazorg is dan belangrijk.
Soms kan de ziekte niet (volledig) worden genezen, maar wel onder controle worden gebracht en gehouden. Kanker krijgt dan meer het karakter van een chronische ziekte. Dit heeft fysieke, psychische en sociale gevolgen voor de patiënt. Iedere patiënt moet op eigen wijze om leren gaan met de nieuwe situatie. De fysiotherapeut behandelt voorkomende klachten en beperkingen, en ondersteunt en coacht de patiënt.
De palliatieve fase begint op het moment dat de patiënt te horen krijgt dat genezing niet meer mogelijk is en de behandeling ook niet meer op genezing wordt gericht. Deze fase kan weken, maanden maar ook jaren duren. Kwaliteit van leven staat in deze fase centraal! De fysiotherapeut kan de patiënt helpen zo als mogelijk een actief leven te leiden. De wens van de patiënt staat hierbij centraal.
In de terminale fase moet de patiënt afscheid nemen van het leven. De behandeling richt zich op de specifieke hulpvraag. Het comfort van de patiënt staat hierbij centraal. De fysiotherapeut kan bijvoorbeeld helpen bij het vinden van een comfortabele houding, of pijn, spanning of benauwdheid verminderen door ontspanningsoefeningen of ademhalingsoefeningen.
De oncologisch fysiotherapeut is een gespecialiseerde fysiotherapeut die zich bezighoudt met de fysiotherapeutische behandeling van patiënten met kanker. Hij of zij heeft tijdens een specialistenopleiding de kennis, vaardigheden en competenties verworven, die nodig zijn bij de vaak complexe problematiek van deze oncologie patiënten.
Veel verzekeraars vergoeden de kosten van oncologische revalidatie. Sinds 2010 is de nieuwe richtlijn Oncologische revalidatie klaar en is de behandeling opgenomen in de basisverzekering. Uit recent onderzoek blijkt dat fysieke training begeleid door een ervaren fysiotherapeut zeer goede resultaten geeft.